Hijacked Journals (Ele geçirilmiş dergiler), saygın dergilerin başlık, ISSN ve diğer bilgilerini kullanan meşru dergilerin kopya veya sahte web siteleridir. Genellikle kötü niyetli üçüncü taraflarca, akademisyenlere araştırmalarını bir ücret karşılığında çevrimiçi olarak hızlı bir şekilde yayınlama fırsatı sunmak amacıyla oluşturulurlar [1,2].
Bu blogda, Hindistan’daki SCMS Eğitim Kurumları Grubu’nda Doçent olan Dr. Varun G Menon, araştırmacıları Hijacked Journals (ele geçirilmiş dergilerin( kariyerleri ve akademik topluluk için oluşturduğu tehdit konusunda uyarmakta ve bunları tespit etmek ve bunlardan kaçınmak için ipuçları vermektedir. Bu makalede Hijacked Journals (ele geçirilmiş dergi) terimi, orijinal meşru derginin sahte versiyonunu ifade etmektedir [3].
Yazarların Dikkatine: Sahte/İstismar Edilmiş Dergilerden Uzak Durun
Ele geçirilmiş bir dergi oluşturmak için, kötü niyetli bir üçüncü taraf, ISSN numarasını, başlığını ve diğer içeriğini kullanarak meşru bir derginin kopya bir web sitesini geliştirir. Web sitesinin geliştiricileri daha sonra yazarları ele geçirilen dergide yayın yapmaya ikna etmek için e-postalar yoluyla makale gönderimi talep eder ve bu arada yazar ücretini veya bazen araştırma makalesini cebe indirir. Para kaybını karşılayabilirsiniz, ancak en iyi çabanızı ve zamanınızı harcadığınız araştırma makalenizi kaybettiğinizi hayal edin! Yayın, üniversitenizdeki araştırma derecenize kabul edilmeyecek ve akademik itibarınız zarar görebilecektir.
“Hijacked Journals (Ele geçirilmiş dergiler) hiçbir zaman yazarlara hakemlik hizmeti sağlamaz. Bu, bu tür dergileri tespit etmenin en kolay yollarından biridir. Dolayısıyla, kaçırılmış dergiler, kaliteli dergilere gönderilen makaleler için kapsamlı hakem değerlendirmeleri sağlayan araştırmacılar tarafından sağlanan istisnai hizmeti sorgulamaktadır. Ayrıca akademik yayıncılık camiasının kalitesine ve bütünlüğüne de zarar vermektedir.”
Bilgisayar Bilimleri Mühendisliği’nde kıdemli profesör olan bir arkadaşım geçenlerde benimle Journal Impact Factor (JIF)’e sahip dergilerdeki yayınlarının listesini paylaştı. Bu makaleleri internette ararken, JIF’e sahip bir derginin ele geçirilmiş bir versiyonunda yayınlanmış bir makale bulduğumda şaşırdım. Kendisiyle iletişime geçtiğimde bu konu hakkında hiçbir fikri olmadığını söyledi. Ele geçirilmiş bir dergiden e-posta yoluyla bir makale çağrısı almış ve bu da makalesini kopya web sitesinde yayınlatmak için yaklaşık 600 dolar ödemesine neden olmuş.
Aşağıda, makalesini yayınladığı “Jokull” dergisinin ele geçirilmiş versiyonunun ekran görüntüsü yer almaktadır.
Jokull Journal’ın Ele Geçirilmiş Versiyonu (http://www.jokulljournal.com)
Jokull dergisi, Yer Bilimleri alanında yüksek kaliteli makaleler yayınlayan JIF’e sahip yasal bir dergidir. Merkez ofisi İzlanda’dadır. Aşağıda yasal derginin ekran görüntüsünü bulabilirsiniz.
Jokull Journal’ın meşru web sitesi (https://jokulljournal.is) [4]
Hepimizin yaptığı gibi arkadaşımın da dergiyi Google’da aramış olacağına inanıyorum. Aşağıda Jokull Journal ile ilgili arama sonuçlarının ekran görüntüsü yer almaktadır. Aramanın ilk sonucunun ele geçirilen dergi olduğunu ve meşru derginin üçüncü arama sonucu olarak gösterildiğini görebiliriz.
Jokull Journal için Google arama sonucu
Bir derginin sahte olup olmadığını nasıl anlayabilirsiniz? İşte Hijacked Journals (ele geçirilmiş dergileri) tespit etmenize ve bunlardan kaçınmanıza yardımcı olacak bazı ipuçları:[5,6,7]
• Öncelikle, e-posta yoluyla gelen makale çağrılarını her zaman yoğun bir şekilde kontrol edin/araştırın. Daha fazla bilgi edinmek için dergiyi çeşitli arama motorlarında ve çevrimiçi forumlarda veya bloglarda arayarak başlayın.
• Daha önce yayınlanmış makaleleri indirmeyi veya görüntülemeyi deneyin. Ele geçirilen dergiler genellikle diğer dergilerden kopyalanan çok sayıda yazım hatası içeren düşük kaliteli makaleler içerir. Genellikle halihazırda yayınlanmış makaleler hakkında bilgi göstermezler.
• Ele geçirilmiş dergiler genellikle çok az hakem değerlendirme süresi sunar. Çoğu zaman herhangi bir inceleme yapmazlar ve makaleyi değişiklik yapmadan kabul ederler.
• Ele geçirilen dergilerin çoğunda, atama, üniversite adresi veya iletişim bilgileri olmayan sahte yayın kurulları bulunmaktadır.
• Ele geçirilen dergiler genellikle kapsam bilgisi veya dergide yayınlanmak üzere kabul edilen konuları sağlamaz. Tüm konulardaki makaleleri yayınlarlar.
• Yazar ücretleri konusunda muğlak ifadeler kullanan dergilere karşı dikkatli olun.
• Ele geçirilen dergilerin basit başvuru formatına sahip zayıf web siteleri vardır. Araştırma makalesi ile birlikte editöre doğrudan e-posta göndermek bu dergiler tarafından her zaman tercih edilmektedir.
“Birçok üniversitenin web sitesi, sizin için yararlı bir referans olabilecek ele geçirilmiş dergilerin bir listesini sunmaktadır. Buna ek olarak, Publons kaliteli dergilerden oluşan ücretsiz bir Dergi Listesi yayınlamıştır. Yazarların araştırma alanlarında güvenilir dergileri aramaları için çok iyi bir kaynaktır.”
Alternatif olarak, Cabells Scholarly Analytics de Dergi Kara Listesi ve Dergi Beyaz Listesi ücretli hizmetlerdir. Umarım bu makale gelecekte ele geçirilmiş dergileri tespit etmenize ve bunlardan kaçınmanıza yardımcı olur. Hepimiz araştırma makalelerimizi kaliteli dergilerde yayınlamaya odaklanalım.
En iyi dileklerimizle.
Varun.
Referanslar
[1] Butler, D. (2013). Sahte dergiler yazarları dolandırıyor. Nature, 495(7442), 421-422.
[ 2] Dadkhah, M. & Borchardt, G. (2016). Kaçırılmış Dergiler: Akademik Yayıncılık için Ortaya Çıkan Bir Zorluk. Estetik Cerrahi Dergisi, 36(6), 739-741.